Veelgestelde vragen O&I
Wat is O&I?
O&I staat voor Organisatie en Infrastructuur gericht op de samenwerking in de eerste lijn en met het sociaal domein. Van oudsher zijn de huisartsen schakelpunt en spil in de samenwerking rond de patiënt.
Een sterke organisatiegraad, lokaal en regionaal, draagt bij aan betere afstemming met en rond de patiënt, de juiste zorg op de juiste plaats, efficiënte inzet van mensen en middelen en meer werkplezier voor alle professionals. Een goede infrastructuur is onmisbaar, op het bestuurlijke en digitale vlak. O&I stelt gelden beschikbaar voor het bouwen en onderhouden van een dergelijk samenwerkingsnetwerk als noodzakelijke basis voor toegankelijke en betaalbare zorg. Partijen in zorg, welzijn en wonen hebben eind 2022/begin 2023 ingestemd met het Integraal Zorg Akkoord (IZA), waarin samenwerking binnen en tussen zorg- en sociaal domein nadrukkelijk als randvoorwaarden zijn gesteld.
Wat ging eraan vooraf?
Het stimuleren van interdisciplinaire samenwerking in de eerstelijn is in het verleden op meerdere manieren, elk met eigen voorwaarden, gefinancierd. In 2007 werd de beleidsregel GEZ (Geïntegreerde Eerstelijnszorg) vastgesteld, waarmee multidisciplinaire samenwerking en innovatie werden gestimuleerd. Na ruim tien jaar werd nieuwe instroom in de GEZ stopgezet. Wel konden multidisciplinaire samenwerkingsverbanden gebruikmaken van de OWZ (Ontwikkeling Wijkgerichte Zorg).
Het Velzelrapport (Impactanalyse O&I) heeft geleid tot het voorstel om deze betaaltitels te vervangen door drie nieuwe betaaltitels:
- wijkmanagement
- regiomanagement
- ondersteuning ketenzorg
In aanvulling daarop is voorgesteld om de huisartsenpraktijken te ondersteunen met ‘praktijkmanagement’. Deze betaaltitels zijn per 1 januari 2018 ingevoerd. Er gelden vrije tarieven en een contract met de verzekeraar is een vereiste. De overgangsperiode van GEZ/OWZ naar O&I besloeg drie jaar (2019 – 2021), waarin GEZ/OWZ werden afgebouwd onder gelijktijdige opbouw van O&I.
Welke voorwaarden worden aan het contracteren van O&I gesteld?
De belangrijkste voorwaarde is dat O&I op basis van een strategisch plan, dus op regioniveau, gecontracteerd wordt. Hierbij is een regionale huisartsenorganisatie vereist, die ten minste 85% van de huisartsen in een aaneengesloten werkgebied vertegenwoordigt (minimaal 100.000 ION).
De regio-organisatie is een rechtspersoon met mandaat van de achterban.
Hoe wordt de vergoeding gedeclareerd?
In de beleidsregels is vastgelegd dat per regio gedeclareerd wordt. De Nederlandse wetgeving bepaalt dat zorggelden (inclusief regio- en wijkmanagementgelden) moeten worden gedeclareerd op naam van een verzekerde. Dat is ook de reden dat O&I-contracten met regionale huisartsenorganisaties worden gesloten, zodat deze multidisciplinaire gelden kunnen worden gedeclareerd op naam (via de ION van de huisarts).
Wat is een strategisch plan en wat vind ik daarin terug?
De huisartsen hebben in hun strategisch plan beschreven welke thema’s belangrijk zijn voor de regio, welke ontwikkelingen worden verwacht en wat komende jaren gerealiseerd moet worden. Het strategisch plan vormt daarmee het kompas voor de verdere ontwikkeling en inrichting van de regio-organisatie en geeft richting aan het beleid en de activiteiten voor de komende jaren. Het UNICUM-strategisch plan wordt vastgesteld door de Algemene Leden Vergadering van UNICUM.
Voor het O&I-deel van het strategisch plan wordt naast de inbreng van de huisartsen ook rekening gehouden met de inbreng van de samenwerkende partijen in het O&I-netwerk. Het gaat dan om de gemeentehubs, de vakcommissies, de overige regionale beroepsorganisaties en de regionale bestuurlijke overleggen. En zo komen we tot een samenhangend, persoonsgericht, gestructureerd en goed georganiseerd zorg- en welzijnsaanbod voor de inwoners en daarmee tot meer werkplezier voor ons allemaal.
Welke activiteiten vallen onder O&I?
In het strategisch plan is een schematisch overzicht opgenomen: de O&I matrix. In dit overzicht worden alle activiteiten benoemd gekoppeld aan de niveaus (praktijk, wijk/gemeente, regio, bovenregionaal) waarop die activiteiten primair plaatsvinden. O&I wijkmanagement richt zich primair op de activiteiten op wijk- en gemeenteniveau, maar is ingebed in het totaal aan activiteiten en kan daarvan niet los gezien worden.
Wat zijn de bouwstenen van O&I?
Voor structurele samenwerking met strategische partners (paramedici in de eerste lijn, thuiszorg, ziekenhuis, gemeenten, zorgverzekeraar) is een goede basisinfrastructuur van voorzieningen nodig. Dit is essentieel voor het realiseren van goede zorg en ondersteuning voor inwoners en in het bijzonder voor de kwetsbare groepen. Er moet voldoende ruimte zijn voor innovatie en kleinschalige pilots die op termijn opgeschaald kunnen worden. De benodigde organisatie en infrastructuur bestaat uit een aantal elementen: O&I-bouwstenen. Deze ondersteunen de samenwerking op de verschillende niveaus in de regio (zie ook de O&I matrix). De verschillende bouwstenen zijn:
- Netwerkstructuur: 7x24-uurs, multidisciplinair
- Samenwerkingsafspraken
- ZorgICT en digitale communicatie
- Datamanagement en informatievoorziening
- Zorgprogramma’s en interventies
- Nascholing
- Infrastructuur acute zorg
Samenwerking vindt plaats tussen disciplines in de praktijk, wijk, gemeente en regio. Op al deze niveaus is O&I nodig. Het is van belang deze op de verschillende niveaus in samenhang met elkaar te organiseren: klein en dichtbij als het kan, en schaalvoordeel benutten als dat zinvol is.
Er wordt gesproken over resultaatgebieden binnen O&I. Wat houdt dat in?
De ondersteuning van lokale en regionale huisartsen- en eerstelijnsorganisaties richt zich volgens het O&I-model op zes kaders. Voor alle ondernomen activiteiten geldt dat zij een bijdrage moeten leveren aan één of meer van de benoemde resultaatgebieden:
- Patiënttevredenheid
- Innovatie
- Financieel
- Kwaliteit van zorg(processen)
- ZorgICT
- Netwerk
De laatstgenoemde is een belangrijke randvoorwaarde voor Organisatie en Infrastructuur.
Wat is een gemeentehub?
De gemeentehub is de belangrijkste schakel voor een succesvolle lokale O&I. Hier krijgt de samenwerking vorm tussen alle zorg- en welzijnsprofessionals in de gemeente/wijk. De huisartsen zijn van oudsher initiatiefnemer voor samenwerking rondom de patiënt en vullen deze rol ook in O&I-verband in. Dat laat onverlet dat iedere gemeente deze samenwerking organiseert op een wijze die past binnen haar werkgebied, omvang en ambities. In een grote gemeente met veel diversiteit in de populatie in de wijken of wanneer een gemeente uit meerdere kernen met specifieke problematiek bestaat, kan per wijk gedifferentieerd worden. In een kleinere gemeente met gelijksoortige problematiek zal zo’n differentiatie niet nodig zijn.
De gemeentehub stelt een plan op voor de totale populatie, waar nodig gedifferentieerd naar doelgroep. Elke zorg- en welzijnsprofessional kan input geven voor dit plan, participeert (direct of indirect) in de besluitvorming, kan een bijdrage leveren, een idee aandragen of in een projectgroep de uitwerking ter hand nemen.
Niet iedere praktijk of organisatie hoeft actief te participeren om zijn patiënten of burgers van de ontwikkelingen te laten profiteren, O&I richt zich op alle inwoners in de gemeente*. Door wel te participeren bepaal je mede het beleid binnen de gemeentehub en de prioritering van de projecten.
*De grenzen van het UNICUM werkgebied lopen niet volledig gelijk met de gemeentegrenzen. Het komt voor dat een deel van de gemeente in UNICUM werkgebied actief is binnen O&I, terwijl het resterende deel van de gemeente – met een andere regio-organisatie en een andere verzekeraar – niet of op andere wijze vorm geeft aan O&I. Voor deze zogenaamde grensproblematiek hanteert UNICUM een aanpak op maat.
Wat is een kernteam?
Belangrijk is dat vanuit de samenwerking in de gemeentehub een multidisciplinair ‘kernteam’ wordt gevormd. Dit kernteam is - afhankelijk van de ontwikkelingen binnen de gemeente - actief als kwartiermaker, kartrekker, aanjager of bestuur van de gemeentehub.
Het kernteam heeft als belangrijke taken:
- informeren en enthousiasmeren van de achterban
- organiseren van de organisatorische en bestuurlijke (governance) infrastructuur binnen de gemeentelijke samenwerking
- ophalen van ideeën en projectvoorstellen
- begeleiden van processen
- bundelen van kansrijke initiatieven tot een gemeentebreed gedragen O&I-plan met begroting
- Hoe eerder het plan door de gemeentehub is goedgekeurd, des te eerder kan de gemeentehub aan de slag met de uitvoering. Voor meer informatie en beschikbare budgetten neem contact op met Mieke Walda.
Op termijn zal het kernteam zich ontwikkelen tot een besluitvormend orgaan, dat met mandaat van de achterban besluiten kan nemen. Dat vraagt ook iets van de organisatiegraad van de gemeentehub en alle deelnemende disciplines. Bij de meeste zorgprofessionals is deze niet erg sterk en moet er gebouwd worden aan onderlinge samenwerking, vertrouwen en vereniging. Diverse beroepsgroepen (zoals apothekers, diëtisten, fysiotherapeuten en eerstelijns psychologen) hebben zich inmiddels regionaal verenigd in monodisciplinaire verenigingen. UNICUM ondersteunt deze ontwikkeling met hulp van Raedelijn.
Wat is de rol van UNICUM in het proces rondom O&I?
Aan de hand van de regioplannen onderhandelt UNICUM over het O&I contract met de verzekeraar. Is het contract eenmaal gesloten, moet daaraan ook invulling worden gegeven. Inhoudelijk gebeurt dat op verschillende niveaus door verschillende partijen. Vanuit de O&I wijkmanagementgelden worden de lokale activiteiten ondersteund, activiteiten op regioniveau worden door de O&I regiomanagementgelden gefinancierd. Het zwaartepunt ligt bij de lokale activiteiten en de resultaten die daarmee behaald worden.
Naast inhoudelijke invulling moet ook aan een aantal formele en juridische verplichtingen worden voldaan. UNICUM is daar veelal “in the lead” o.a. in de verantwoording naar de verzekeraar en het voldoen aan wet- en regelgeving.